Zomaar een portret

Dat het ondanks het vorige verhaal niet alle Emirati's zomaar voor de wind gaat, mag blijken uit het volgende verhaal van een collega. Ik noem haar hier Aisha, maar dat is niet haar echte naam. Aisha's vader was destijds goed bevriend met de heersende sheikhs en werd eind zestiger begin zeventiger jaren gevraagd om naar Engeland af te reizen om medicijnen te studeren, zich te specialiseren en zo bij te kunnen dragen aan de opbouw van het land. Zo gezegd, zo gedaan. Helaas komt hij te overlijden als Aisha nog jong is. De familie keert terug naar Abu Dhabi en Aisha's moeder moet in haar eentje het gezin met vijf kinderen opvoeden en onderhouden.

Als Aisha zeventien is wordt ze uitgehuwelijkt en trouwt met haar echtgenoot afkomstig uit Saoedie Arabië. Hoewel hij opgeleid is in het westen ontpopt hij zich als een conservatieve echtgenoot en het huwelijk houdt geen stand. Na een jaar "vlucht" Aisha naar Sharjah en probeert daar een nieuw leven en een carriere op te bouwen. Hoewel ze gescheiden leven wordt het huwelijk pas na tien jaar ontbonden. In de tussentijd is er de voortdurende druk van haar familie en moet ze, door het overlijden van haar vader, verantwoording afleggen aan haar broers en ooms en is haar vrijheid beperkt.

In 2000 wordt Aisha slachtoffer van een ernstig verkeersongeval. De medische voorzieningen zijn in die tijd nog niet op het niveau van nu en in het ziekenhuis loopt ze een koudvuur-ontsteking op. Aisha wordt naar Duitsland gevlogen voor medische hulp, maar verliest helaas haar been. Ze verblijft een jaar in Duitsland in het zekenhuis en een revalidatiecentrum om opniew te leren lopen met een prothese. Regelmatig wordt ze echter bezocht door haar familie. Een tijdje na haar terugkomst trouwt Aisha voor de tweede keer. Nu als tweede echtgenote van een man die dus al een echtgenote heeft. Ook heeft hij vier kinderen met die eerste vrouw, in leeftijd variërend van zeven tot vijftien jaar. Na de bruiloft met Aisha vindt echtgenote één het welletjes en vertrekt om elders te gaan wonen. Vanaf dat moment is Aisha opgezadeld met de zorg voor vier kinderen die niet van haar zijn. Zes jaar lang zorgt ze voor de kinderen en de familie en werkt daarnaast fulltime. Nou is er ongetwijfeld hulp in de vorm van (een aantal?) housemaids en een driver, maar in dit deel van de wereld bemoeien mannen zich veelal en in dit geval helemaal niet met de opvoeding en de dagelijkse gang van zaken, dus als vrouw heb je het ondanks een uitgebreide staf toch best druk.

Niet zo lang geleden kwam echtgenote één terug naar huis. Kennelijk klaar met een tijdelijk ander leven heeft ze nog altijd de oudste rechten en eist haar positie weer op. Aisha moet inschikken en de touwtjes weer uit handen geven. De echtgenoot vindt alles best want hij brengt de meeste vrije tijd toch door met zijn vrienden; hoe het thuis loopt is niet zijn probleem. Uitgaan doet 'ie met z'n vrienden of alleen, maar hij gaat niet graag met zijn echtgenotes op stap.

Gefrustreerd door de situatie pakt Aisha haar biezen en gaat in één van de huizen van haar familie wonen. Na zes jaar moederen is het alleenzijn een grote overgang en besluit ze een verzoek tot adoptie in te dienen om zo ooit zelf de zorg voor een eigen kind te hebben. In het Midden Oosten worden veel kinderen geboren uit buitenechtelijke relaties. Aangzien dat strafbaar is en een ongetrouwde moeder daarop veroordeeld en in de gevangenis gezet kan worden, worden er vaak kinderen te vondeling gelegd. Die worden in weeshuizen opgevangen en opgevoed. De koran staat een man meerdere vrouwen toe zodat ze voor hen kunnen zorgen; bijvoorbeeld na een sterfgeval van een mannelijk familielid. Bij gebrek aan bijstand is er immers geen vangnet en dus is trouwen de beste garantie op een leefbaar bestaan; in principe een prima gedachte. In de praktijk wordt er echter minstens zo vaak opnieuw getrouw om een affaire legaal te maken. Vrouwen uit Libanon en Egypte zijn vaak aantrekkelijk en dus populair. Is de lol er na een jaartje ofzo van af, dan kun je gewoon weer scheiden. Dit is duidelijk niet de intentie van de koran, maar meer een moderne interpretatie. Of het voor de vrouwen ook zo aantrekkelijk is, is de vraag...
Maar goed, de adoptieprocedure verliep sneller dan verwacht en nu heeft Aisha de zorg voor een baby van drie maanden. Dit verhaal vertelt ze als we terugrijden van een werkbezoek aan het call center in Al Ain. Zoals alle locals gaat ze gekleed in zwarte abaya met shayla (sjaal). Als accessoires heeft ze iedere dag schoenen met behoorlijke naaldhakken en bijpassende tas en shayla van merken als Gucci, Fendi enzovoort. Op zondag, dinsdag en donderdag komt ze meestal met haar BMW 5-serie naar kantoor. Op maandag en donderdag hoor je van afstand al de motor van haar witte Porsche in de parkeergarage brullen. Hoewel ze in materieel opzicht kennelijk niets tekort komt, is het bewonderenswaardig dat ze ondanks alles wat ze heeft meegemaakt positief is ingesteld. Ze hoopt er zelfs op dat er ooit een echtgenoot drie zal komen. Die moet dan wel aan een zeer uitgebreid programma van eisen voldoen. Misschien dat tegen die tijd de rechten voor mannen en vrouwen in het Midden Oosten wat meer gelijk verdeeld zijn...wie weet. Inshallah! 

Emiratization

In de zeven Verenigde Arabisch Emiraten wonen naar schatting 6 miljoen inwoners. Iets minder dan één miljoen daarvan zijn oorspronkelijke bewoners, ofwel Emirati's. De overigen, waaronder wijzelf, zijn gastarbeiders chiquer aangeduid als "expats". De gasterbeiders zijn binnengehaald sinds het begin van de jaren zeventig om eerst te helpen olie te winnen en later om de economische groei van de emiraten te ondersteunen. Dat die groei heeft plaatsgevonden en het de Emiraten voor de wind is gegaan, is wel duidelijk. Wijlen Sheikh Zayed heeft veel programma's geïmplementeerd om de locale bewoners een beter leven te bieden. Onze wijk bijvoorbeeld, Al Barsha, bestaat uit lapjes grond die aan de Emirati's zijn geschonken als onderdeel van het "Sheikh Zayed housing programme". Voorwaarde voor het verkrijgen van de grond is dat de eigenaar zelf binnen tien jaar daarop een huis moet bouwen. Om dat te faciliteren krijgt men een rentevrije lening van 600,000 dirham, zeg maar 120,000 Euro. Ook worden jongen Emirati's gestimuleerd een opleiding in het buitenland te volgen en veelal wordt dat door de overheid geheel of gedeeltelijk gefinancierd.
Met de groei van de Emiraten en de toename van het aantal expats is er de afgelopen jaren een nieuw sentiment ontstaan; veel bedrijven worden geleid door expats en als gevolg daarvan waren er voor locals weinig carrieremogelijkheden. En dus is de Emiratization in het leven geroepen waarbij bedrijven een bepaald percentage Emirati's in dienst moeten nemen om zo de onbalans van de zakelijke macht te herstellen. Eigen volk eerst, zou je kunnen zeggen.

Met een arbeidsmarkt en een arbeidsethos die nog maar een paar decennia bestaan in combinatie met een volksaard die gericht is op relaties en persoonlijk contact levert dat interessante situaties op. Waar veertig jaar geleden de belangrijkst activiteiten bestonden uit vissen, parels duiken, kamelen houde, een beetje handel over zee en dadels kweken, is er beduiden veel veranderd.  Emirati's worden benoemd in topposities in multi-nationale organisaties, maar zijn nauwelijks op de werkplek te vinden want bezig met andere dingen. Of ze zijn er wel, maar creëren chaos en rumoer door hun ongecöordineerde manier van werken. Ze houden niet van hiërarchie en leggen hun probleem neer bij wie ze maar kennen. Zo stapt een call center agent rustig naar de Vice President Corporate Affairs, die dan ook graag een luisterend oor biedt en vervolgens alle management lagen door elkaar schudt om een futiel probleem op te lossen. Inmiddels is er ook een nieuwe generatie Emirati's die, veelal opgeleid in het buitenland, beschikt over werkervaring in multinationals en die wel efficiënt opereren en resultaatgericht en ambitieus zijn. Maar ja, het gemiddelde vermogen per hoofd van de bevolking in de Emiraten is een getal dat in de Staatsloterij niet zou misstaan, dus je moet wel van goeden huize komen om dag in dag uit naar je werk te gaan voor een salaris dat eigenlijk alleen de onkosten hoeft te dekken.

Maar goed Emiratization is het nieuwe modewoord in de media en op de arbeidsmarkt en de strijd is losgebarsten om de meeste en beste emirati's van de pak 'em beet drie- tot vierhonderduizend die tot de actieve beroepsbevolking behoren. En als semi-overheidsbedrijf Etiha moeten we natuurlijk ons steentje bijdragen. Kortom, nooit een vervelend moment in de wetenschap dat Emirati's in de komende jaren in alle lagen van het bedrijf de dominante nationaliteit moeten zijn; dat kan nog leuke belevenissen opleveren

Het is grappig hoe deze stukjes altijd een soort van zichzelf schrijven. Ik begin met een gebeurtenis of ideetje en dan is het maar afwachten waar het eindigt. Ik was niet van plan een semi-sociologische verhandelin op te hangen, maar ja het gaat zoals het gaat. Volgende keer misschien weer een leuk stukje...

Ramadan Kareem!

Het begin van de Ramadan is alweer bijna twee weken oud en miljoenen moslims over de hele wereld vasten van zonsopgang tot zonsondergang. Aangezien de maankalender niet gelijk loopt met onze maanden, schuift Ramadan ieder jaar ongeveer twee weken naar voren en is dus nu in Augustus. Dat betekent lange dagen qua vasten. Ramadan is een periode van bezinning en stilstaan bij mensen die minder bedeeld zijn en het vasten dient als doel om te ervaren hoe het is om geen eten of drinken te hebben. Ook worden er deze maand door iedereen giften gedaan en worden er op grote schaal goederen ingezameld voor behoeftigen.

De dag begint met de sahoor, of het ontbijt, dat dus vóór zonsopgang moet worden genuttigd, in de praktijk nu rond een uur of vier want om 4.20 gaat de zon op. Rond zeven uur 's avonds gaat de zon onder en wordt de avondmaaltijd, iftar genaamd, genuttigd. Aangezien moslims erg op de familie gericht zijn vindt de iftar vaak plaats groepsverband. Die bijeenkomsten duren vaak tot in de vroege uurtjes en na twee weken Ramadan is het de vastende medemens aan te zien. Daarom ook mogen medewerkers tijdens de vastenmaand korter werken volgens de labor law.

Ik vind het ieder jaar weer best een indrukwekkend gebeuren. Als westerling raakt het je in beperkte mate; je mag niet in het openbaar eten, drinken of roken en dus ook niet achter je bureau of in de auto. Bedrijfsrestaurants worden over het algemeen afgeschermd of afgeplakt met plastic om vastende collega's niet teveel te sarren en roken mag alleen nog in een provisorisch getimmerde ruimte op het dak van de parkeergarage. Met een comfortabele 45 graden celsius is het in ieder geval een garantie dat mensen daar zo weinig mogelijk tijd doorbrengen. Maar goed, ik dwaal af.

Naast ons huis in Barsha ligt een stukje land braak en een week voor de Ramadan stonden daar op een dag ineens twee tenten. In de dagen erop werden palen met tl-buizen geplaatst, tapijten neergelegd en tafels en stoelen gegroepeerd. Even dachten we dat de overbuurman een verbouwing aan het plannen was en een werkkampje opzette zodat de bouwvakkers er konden overnachten, maar eigenlijk leek dat niet logisch. Op de laatsts dag voor het begin van de Ramadan stonden er plots ook borden bij met de tekst "Mohamed Rahab's Iftar buffet" en een telefoonummer. Sindsdien is er iedere avond een iftar-buffet waar iedere passant welkom is. Over het algemeen komen tuinmannen, werkmannen en taxi chauffeurs er dagelijks hun gratis avondmaaltijd halen. Zes dagen per week gedurende de hele periode biedt de buurman dit buffet aan en hij staat zelf langs de kant van de weg om mensen uit te nodigen om aan te schuiven. Voor mij is dat de echte spirit van Ramadan, daar kan toch geen Novib-kalender tegenop...

In onze eigen voorbereiding op de Ramadan hebben we het laatste weekend ervoor een ritje gemaakt naar Umm Al Quwein om in ieder geval voldoende drank in voorraad te hebben om de maand door te komen. Als ik daar nu zo over nadenk heeft dat weinig met de beoogde bezinning gedurende de Ramadan te maken, maar ja daar staat tegenover dat we die drank met vrienden en kennissen delen als ze op visite komen. Je moet toch ergens beginnen.